Supermarkten niet verantwoordelijk voor hogere prijzen
12-12-2024
12-12-2024
De afgelopen jaren hebben consumenten te maken gekregen met stijgende prijzen in de supermarkt. De minister van Economische Zaken gaf vorige week aan te snappen dat mensen zich een ongeluk schrikken bij het afrekenen van de boodschappen”. Hoewel de indruk kan ontstaan dat supermarkten hier direct van profiteren, laten cijfers en ontwikkelingen in de sector een heel ander beeld zien. Het zou goed zijn als dat beter in kaart wordt gebracht, stelt het hoofdbestuur van het Vakcentrum de brancheorganisatie voor zelfstandig supermarktondernemers.
Het Vakcentrum wijst op onderzoek van EFMI waarin duidelijk wordt dat de winstmarges (EBIT-marge) van supermarktorganisaties in Nederland in de afgelopen jaren drastisch zijn afgenomen, van een gemiddeld niveau van 3,1% naar slechts 1,5% (ongewogen gemiddelde). Dit betekent dat de winstgevendheid van supermarkten stevig onder druk staat, waardoor ze vaak onvoldoende ruimte hebben voor noodzakelijke investeringen in mechanisering, automatisering en logistiek. Dat geldt niet alleen voor de grote supermarktorganisaties maar ook voor de individuele supermarktondernemer die als franchisenemer een supermarkt exploiteert.
“Dat de minister snapt dat klanten schrikken bij de kassa, is wellicht logisch, maar niet handig” zo reageert Patricia Hoogstraaten, directeur van het Vakcentrum. “Zo krijgen we geen goed beeld van de situatie. Supermarktondernemers doen hun uiterste best om, in een zeer competitieve markt, hun klanten zo goed mogelijk te bedienen. Daarbij horen we ook dat niet alle prijsstijgingen waarmee ze worden geconfronteerd, ook aan de klanten worden doorberekend. Als we alleen naar de supermarkt wijzen, zien we onvoldoende de echte oorzaken. En laten we niet vergeten dat de overheid via accijnzen en verkoopbeperkingen ook een grote invloed hebben op de rendementen van onze leden.”
De stijgende prijzen in supermarkten zijn grotendeels het gevolg van externe factoren, zoals hogere grondstoffenprijzen (bijvoorbeeld voor graan en zuivel), toenemende loonkosten en gestegen huurprijzen. Producenten hebben deze kosten doorberekend aan supermarkten, die op hun beurt weinig keuze hadden dan dit gedeeltelijk door te berekenen aan de consument. Sinds 2022 zijn de voedselprijzen in totaal met 8% gestegen, terwijl supermarkten tegelijkertijd te maken hebben met prijsbewuster consumentengedrag. Het percentage consumenten dat zich laat leiden door aanbiedingen is gestegen van 25% naar 43%, waardoor de marges verder onder druk kwamen te staan.
De lage rendementen maken het voor supermarktondernemers lastig de benodigde investeringen te doen. Naast de reguliere investeringen om de bedrijfsvoering actueel te houden, moeten supermarkten nog eens extra investeren in digitalisering, verduurzaming en talentontwikkeling. Onderzoeksbureau SEO heeft berekend dat de Nederlandse retail in vijf jaar ca 11 miljard euro extra moet investeren bovenop de reguliere bedrijfsinvesteringen. Een groot deel van deze investeringen komen voor rekening van de supermarkten.
Het grootste deel van de kosten van supermarkten zit in de inkoop bij producenten. De prijsstijgingen bij de bron – gedreven door energiekosten, lonen en andere externe factoren – hebben een aanzienlijke invloed op de prijzen in de supermarkt.
Hoewel het logisch is dat consumenten de stijgende prijzen merken bij de kassa, is het belangrijk te begrijpen dat supermarkten vaak niet de directe veroorzaker hiervan zijn. De keten – van producent tot supermarkt – speelt een sleutelrol in de prijsontwikkeling. Als het nodig is om in te grijpen moet dan ook de hele keten doorgelicht worden, zo stelt het Vakcentrum.